Bu makalede, 5510 ve 5434 sayılı kanunlar çerçevesinde emekli ikramiyesi ve sözleşmeli personel statüsü hakkında detaylı bilgiler sunulmaktadır. Kamu çalışanlarının emeklilik süreçleri ve hakları ele alınmaktadır. Ziyaretçi sorusu üzerine yapılan değerlendirmelerde, 5510'a tabi memurların emekli ikramiyesi alabilmesi için son statülerinin memur olması gerektiği vurgulanmaktadır.
Memur ve Sözleşmeli Personel Statüsü
Çalışma şekilleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 4 hükmünde belirtilmiştir. Kamu hizmetlerinin memurlar, işçi sayılmayan sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle yürütüleceği belirlenmiştir. 657/4-A Memur olarak belirlenmiş olanlar, kamu hizmetlerini yürütmekle görevlidirler. 2008 yılı Ekim ayından önce memur olanlar 5434 sayılı T. C. Emekli Sandığı Kanunu, bu tarihten sonra memur olanlar ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi olmaktadırlar.
657/4-B Sözleşmeli personel olarak belirlenmiş olanlar, kamu kurumlarında yıllık sözleşme ile çalıştırılan kamu görevlileridir. Bu durumda olanlar, 2008 yılı Ekim ayından önce çalışma şekilleri belirtilen esaslar dahilinde memurlarla hemen hemen aynı olmaktadır. Ancak sosyal güvenlik primleri işçi statüsünden Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilmektedir.
Emekli İkramiyesi Konusu
Memurlara emekli ikramiyesi ödenmesi konusu 5434 sayılı Kanun hükümlerinde açıklanmıştır. 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükümleri ile birlikte 2829 sayılı hizmet bütünleşmesini sağlayan Kanunun 12 nci maddesi de esas alınmaktadır. 5434 kapsamında olan memurlardan emekli olanlara, son statüleri memurluk olmadığı sürece emekli ikramiyesi ödemesi yapılmamaktadır. Ancak, bu hüküm Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.
Bu durum, 1 Ekim 2008 tarihinden önce memur olanlar için geçerli olmaktadır. 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ilk defa memur olanlar için durum farklıdır. 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre emekli ikramiyesi işleminde uygulanan hüküm 5434 sayılı Kanun Madde 82 hükmüdür. Bu hükümde, emekli oldukları anda son çalışma şeklinin memur statüsünde olması şartı taşınmaktadır.
İş Sonu Tazminatı Konusu
657/4-B kapsamında sözleşmeli olanların emekliliklerinde iş sonu tazminatı ödemesinde esas alınan hükümlerde 6/6/1978 tarihli, 7/15754 sayılı Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar uygulanmaktadır. Bu esaslar, kamu idarelerinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileri hakkında geçerlidir. Sözleşmeli personel emekli olduklarında işçi statüsünden emekli olmaktadırlar.
İş sonu tazminatı ödemesinde, emsal belirleme hususları ile uygulamada ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye Cumhurbaşkanlığı yetkilidir. Sözleşmeli çalışanların emekli olduklarında işçi statüsünden emekli olmaları, iş sonu tazminatı ödemelerinde belirtilen şartların aranması gerektiğini göstermektedir.
Sonuç Bağlamında Değerlendirmelerimiz
657/4-B kapsamında olanlar memur statüsünde emekli olmamaktadırlar. Emeklilik statüleri işçi statüsünden hesaplanan aylık sistemine dahil olmaktadır. Dolayısıyla, emekli ikramiyesi yerine iş sonu tazminatı ödenmesi gerekmektedir. 5434 kapsamında olanlar için ise statü farkı aranmadan emekli aylığı bağlanması şartıyla memurluk sürelerine emekli ikramiyesi ödenmektedir.
Ayrıca, sözleşmeliden memur kadrosuna geçenlerin iş sonu tazminat/emeklilik ikramiye tutarlarını hangi kurum ödeyeceği gibi konular da önem arz etmektedir. Bu konularla ilgili detaylı bilgi için ilgili makaleler incelenebilir.