18 Mart 1915 Çanakkale Deniz Zaferi'nin 110. yıldönümünde, Çanakkale Şehitleri Abidesi'nin mimari öyküsü ve geçmişi ele alınıyor. Anıtın inşası, eksiklikleri ve günümüze yansımaları detaylandırılıyor.

Çanakkale Zaferi'nin Anıtı: Tarih ve Mirasın Yeniden İnşası

18 Mart 1915 Çanakkale Deniz Zaferi’nin 110. yıldönümünde, Çanakkale Şehitleri Abidesi'nin mimari öyküsü ve geçmişi ele alınıyor. Anıtın inşası, eksiklikleri ve günümüze yansımaları detaylandırılıyor. Bu yazıda, abidenin tarihçesi ve yaşanan zorluklar üzerinde durulacak.

Çanakkale Şehitleri Abidesi'nin Mimari Projesi

Çanakkale Şehitleri Abidesi, 1944 yılında düzenlenen bir proje yarışması ile hayata geçirilmiştir. Mimar Doğan Erginbaş ve İsmail Utkular ile Mühendis Ertuğrul Barla’nın imzalarını taşıyan eser, birinciliği kazanmıştır. Ancak, projenin temeli ancak 1954 yılında atılabilmiştir. Bu süreçte, Çanakkale’den ayrıldığımız 1957 yılına kadar yalnızca inşaat iskelesi kurulabilmiştir.

Abide’nin inşaatı, Milliyet Gazetesi’nin Genel Yayın Yönetmeni Abdi İpekçi’nin açtığı kampanya ile 1960 yılında tamamlanmıştır. Ancak, o tarihten sonra abidenin kaderiyle baş başa bırakıldığı görülmektedir. 1995 yılına kadar ihmal edilen bu anıt, zamanla kötü bir duruma düşmüştür.

Abide'nin İhmal Edilen Durumu

Olay Gazetesi’nin sahibi Aynur Ganiler’in, Abide’nin kötü durumunu haber yapması üzerine, projenin müelliflerinden Prof. Doğan Erginbaş ile birlikte Çanakkale’ye gidilmiştir. Abide’nin beton ayakları ve çatısındaki su sızıntıları, derin çatlaklar oluşturmuştur. Bu durum, abidenin niçin dikildiğini anlatan bir tabelanın bile konulmadığını göstermektedir.

İhmal o kadar boyutlara ulaşmıştır ki, projenin yüzde 90’ı eksik kalmıştır. Abide, acilen el atılmayı beklemektedir. Savaşın üzerinden 80 yıl geçmiş olmasına rağmen, kahramanların anısına gereken önemin verilmemesi, yönetimlerin eseri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Proje ve Yeniden İnşa Süreci

ARENA’nın yayınlarından sonra, dönemin Kültür Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Emre Kongar, Abide rölyeflerinin bakanlıkça yapılacağı müjdesini vermiştir. Ancak, Refahyol iktidarının devreye girmesiyle proje askıya alınmıştır. Sonrasında, koalisyon hükümetinin Kültür Bakanı İstemihan Talay’ın desteğiyle, heykeltıraş Prof. Ferit Özşen, abidenin eksik kalan kısımlarını tamamlamıştır.

Abide, 18 Mart 2005 tarihinde Başbakan Erdoğan tarafından açılmıştır. Ancak, açılışta bazı önemli eksiklikler dikkat çekmiştir. Savaş sahnelerinin canlandırıldığı heykellerin çoğu, granit veya bronz yerine plastik malzemeyle üretilmiştir. Ayrıca, Çanakkale Savaşları Müzesi’nin izolasyon sorunları nedeniyle Kabatepe’ye taşınması, projedeki diğer eksikliklerden biridir.

Sonuç ve Anma

ARENA’nın ısrarlı haberleriyle, Çanakkale Şehitleri Abidesi’nin bugünkü görünümüyle açılması sağlanmıştır. Ayrıca, yöredeki şehitliklerin ve diğer eserlerin inşası, tarihi yarımadanın bir açık hava müzesine dönüşmesine katkı sağlamıştır. Bu süreçte emeği geçen herkese teşekkür edilmektedir.

“Aziz şehitlerimiz için ne yapsak azdır” diyerek, Gazi Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere tüm silah arkadaşları minnet ve rahmetle anılmaktadır. Çanakkale Zaferi, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin simgesi olmaya devam etmektedir.